İshak Paşa Sarayı Nerede? | Hakkında Bilgiler | Giriş Ücretleri

İshak Paşa Sarayı, İshak Paşa tarafından inşa ettirilen dönemin en ünlü yapıları arasındadır. Yapım süreci birçok efsaneye de konu olmuş olan İshak Paşa Sarayı, Osmanlı Döneminin en büyük ve önemli mimari eserleri arasında yer alıyor.

Geleneksel Türk mimarisi ile Selçuklu mimarisinin karakteristik özelliklerini taşıyan yapı, Avrupa’daki bir sanat akımı olan Barok sanatının üslubundan da etkiler barındırmaktadır. Ancak genel hatları ile zamanının en modern yapılarından olduğunu ve Türk kültürünün özelliklerini yansıttığını söyleyebilmek mümkündür.

İshak Paşa Sarayı Tarihçesi

İshak Paşa Sarayı, bir külliye olarak anılmaktadır. Dönemi içerisinde, Topkapı Sarayı‘ndan sonra yapılan en ünlü saraylardan birisi olarak kabul edilmiştir.

Dünya Savaşı sırasında 1877 – 1878 yılları arasında Rus askerlerince kışla olarak kullanılan İshak Paşa Sarayı, günümüze zamana karşı büyük bir direnç göstererek ulaşan az sayıdaki yapılardan birisidir. Osmanlı-Rus harbi sırasında Rusların kışla olarak kullandığı dönemde saray büyük bir zarar görmüştür. Berlin Antlaşması ile Ruslar geri çekilirken sarayın birçok alanını yağmalamıştır.

Sarayın inşasına, Çolak Abdi Paşa’nın Doğubayazıt sancakbeyliğini yaptığı dönem sırasında başlanmıştır. Daha sonra sırasıyla sancakbeyliği görevlerine Abdulfettah Efendi, Mahmut Paşa ve son olarak da İshak Paşa gelmiştir. Saraya adını veren İshak Paşa, bölgeye 18. yüzyılda hakim olmuş Çıldır hanedanı Hasan Paşa’nın oğludur.

İshak Paşa daha sonra vezirlik göreviyle Ahıska ve Çıldır valiliği yapmıştır. Fakat inşa edilen sarayın Osmanlı hanedanıyla rekabete girişmek olarak düşünülmesi ve İran elçisinin saraydaki misafirliği sırasında söylediği sözler, İshak Paşa’nın saray nezdinde gözden düşmesine ve Hasankale’ye sürgün edilmesine zemin hazırlamıştır.

İshak Paşa Sarayı’nın Yapım ve Tamamlanma Süreci

99 yıl gibi son derece uzun bir süreçte tamamlanan görkemli yapı Osmanlı, Fars, Selçuklu ve Barok mimarilerinden esintiler taşımaktadır.

İshak Paşa Sarayı, henüz teknolojinin olmadığı bir dönem içerisinde insan ve hayvan gücüyle civar köylerden getirilen beyaz taşlar ile Ağrı Dağı’ndan getirilen siyah taşlarla inşa edilmiştir. Kesme taşlar ile inşa edilen İshak Paşa Sarayı’nın duvarlarında kitabelere ve ayetlere yer verilmiştir. İshak Paşa Sarayı harem dairesi Taçkapı kitabesine göre, saray hicri 1199 yılında tamamlanmıştır. Miladi takvim ile 1784 yılına denk gelmektedir.

İshak Paşa Sarayı’nın Mimari Bölümleri

İshak Paşa Sarayı’nın mimari bölümleri arasında;

• Dış cephe,
• İlk ve ikinci avlu,
• Selamlık dairesi,
• Darüzziyafe adı verilen aşevi,
• Cami,
• Harem daireleri,
• Hamam,
• Eğlence ve merasim salonu,
• Cephanelik ve erzak odaları,
• Taçkapılar,
• Fırın,
• Türbe,
• Zindan bulunuyor.

Bu bölümler, yaklaşık 7.600 metrekarelik bir alanda yer almaktadır. Çoğu bölüm ise, bodrum da dahil olarak üç katlı şekilde tasarlanmıştır.

İshak Paşa Sarayı’nın Yapı Biçimi

İshak Paşa Sarayı, Türkiye’de eşine az rastlanır bir mimari yapıya sahiptir. Şato tipi olan bu mimari yapı, zengin motifler ve kabartmalar ile süslenmiştir. Sarayın girişi, doğu cephesinde bulunmaktadır.

Sanat yönünden zamanının eşsiz değerlerini bir araya getiren saray, Türk kültürünü oldukça güzel yansıtmaktadır. Bilhassa Avrupa’da bulunan şato tipi yapıların Türkiye’deki ender bir örneği olmasından ötürü, İshak Paşa Sarayı kültürümüzde önemli bir yere sahiptir.

Sarayın cami haricinde yıkılan birçok alanı vardır. Rusların istilası sırasında büyük zarar gören yapının en az zarar gören bölümünü ise camidir. Son yıllarda İshak Paşa Sarayı üzerinde birçok yapım ve restorasyon işlemi gerçekleştirilmiştir.

İshak Paşa Sarayı’nın Mimarisi

Osmanlı Dönemindeki oldukça önemli yapılardan birisi olarak kabul edilen İshak Paşa Sarayı’nın taşıdığı mimari özellikler ve farklılıklar, yapılışı sırasında denk gelinen dönemden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle Osmanlı, Selçuklu, Fars ve Barok stillerinden esinlenen bir yapı inşa edilmiştir.

Üç tarafı duvarla çevrili olan İshak Paşa Sarayı’nın tek girişi doğu cephesindedir. 7.600 metrekarelik alanı kaplayan sarayın, iki avlusu bulunmaktadır.

İlk avluda çeşme, muhafız koğuşları, taçkapı, nöbetçi odaları, zindan, misafir odaları, at ve araba alanları yer almaktadır. İkinci avluda hizmetli odaları, cami, selamlık minare, cemaat yeri ve Çolak Abdi Paşa Türbesi bulunmaktadır. Camilerdeki kubbelerin stili, Osmanlı’daki cami modellemelerinden farklıdır ve kırık korniş hatlı yıldız şekline sahiptirler.

Sarayın iç kısmında 5 adet taçkapıya yer verilmiştir. İlk avludaki taçkapı, sarayın ana girişi olarak kullanılmaktadır. İç içe geçmiş iki sivri kemer şeklindeki bu taçkapı, kesme taştan yapılmıştır ve Selçuklu mimarisinin özelliklerini taşır.

İshak Paşa Sarayı’nın Saray Bölümü Hakkında

Taçkapıdan giriş yapılan sarayın iç bölümünde, Türk saraylarının gelenekleri hakimdir. Duvarlarda, Türk Hat Sanatı’yla oluşturulan ayet ve beyitlere yer verilmektedir. Barok bir dekor stiliyle birlikte yapılan büyük hayvan ve bitki figürlerine de rastlanmaktadır.

Sarayın yapımında sadelik ve sanatsal değere özen gösterilmiştir. Binanın yapımında üç veya dört adet taş çeşidine yer verilmiştir ve bu taşlar tamamen yöreye özgüdürler.

Sarayın kuzey cephesinde yer alan bölümde, dışa sarkar şekilde dört ahşap konsola yer verilmiştir. Burada en üstte kanatlı ejder, altında aslan ve en altta ise insan figürleri bulunmaktadır.

Saray bölümü iki katlıdır ve toplamda 360 odaya bu iki kat içerisinde yer verilmiştir. Ayrıca saray bölümünde zindan bulunmaktadır. Davaların sonucunda, dönem içerisinde ağır suç olarak kabul edilen suçları işlediğine kanaat getirilen kişiler karanlık bölümde, daha hafif suçlar işlediğine kanaat getirilen kişiler ise aydınlık bölüm tutuluyordu.

İshak Paşa Sarayı ve Günümüze Kadar Ulaşan Yapıları

İshak Paşa Sarayı’nın günümüze kadar orijinal haliyle ulaşan kısmı oldukça azdır. Bu nedenle kompleksin en sağlam bölümü olan caminin, en orijinal yapı olduğunu söyleyebiliriz. Osmanlı-Rus harbi sırasında işgal edilen İshak Paşa Sarayı’nın camisinin dini bir korku nedeniyle tahrip edilmediği düşünülüyor.

Cami, kıble duvarı haricinde genellikle geometrik desenler ve çiçek motifleriyle süslüdür. Muhtemelen Çolak Abdi Paşa ve İshak Paşa’nın yakınları ile misafirleri için caminin yapıldığı düşünülmektedir.

İshak Paşa Sarayı ve Isıtma Birimleri

Yapıldığı dönem göz önünde bulundurulduğunda, İshak Paşa Sarayı’nın en dikkat çekici özelliklerinden birisi de ısıtma birimleridir. Kalorifer sisteminin kurulduğu sarayda, her odada taştan yapılma ocaklara rastlamak mümkündür. Taş duvarlarda bulunan boşluklar, tüm yapının kalorifer benzeri merkezi bir ısıtma birimiyle ısıtıldığını bizlere gösteriyor.

İshak Paşa Sarayı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

İshak Paşa Sarayı hakkında bilinmesi gereken bilgilere kısaca değinecek olursak;

• Saray 100 yıla yakın bir zamanda tamamlanmıştır.
• Saray, döneminin son ve önemli mimari eserlerinden birisidir.
• Türkiye’de görülen ender şato tipi yapıların başında yer alır.
• Saray, Osmanlı-Rus harbi sırasında büyük bir zarar görmüştür.
• Saray, Türk mimari üslubunun yanı sıra Osmanlı, Fars ve Barok stillerine de yer verir.
• Sarayda 366 oda bulunmaktadır.

Ağrı’da ziyaret edilmesi gereken önemli bir yapı olan İshak Paşa Sarayı, genel olarak listelediğimiz özelliklere yer veriyor.