Sümela Manastırı Rehberi | Efsanesi, Nerede ve Giriş Ücretleri

Sümela Manastırı, Karadeniz bölgesinde bulunan Trabzon il sınırları içerisinde yer alan, Maçka ilçesinden yaklaşık 18 kilometre uzaklıkta bir dağın yamacına inşa edilmiş en önemli turizm kaynaklarımızdan biridir.

Trabzon’da gezilecek yerler listemizde ilk sırayı verdiğimiz bu tarihi manastırı, yerli ve yabancı turistler tarafından yıllık ortalama 250 bin kişi tarafından ziyaret ediliyor.

Deniz seviyesinden yaklaşık 1500 metre yükseklikte bir dağın yamacına inşa edilmiş olan Sümela Manastırı‘nın ünü hemen hemen tüm ülkeyi sarmış, neredeyse duymayanımız kalmamıştır.

Sümela Manastırı‘nın yapılış tarihi tam olarak bilinmese de M.Ö 350 ila 400 yılları arasında yapıldığı tahmin ediliyor. Yani Sümela Manastırı yaklaşık 1700 yıldır ayakta kalmayı başarabilen nadir yapılardan biridir.

Sümela Manastırı içerisinde bir mağaranın oyulmasıyla 350-400 m2 genişliğinde bir kilise bulunuyor. Toplamda 6 kattan oluşuyor ve son iki katı teras niteliğindedir.

Sümela Manastırı’nda, Anakaya kilisesi, ayazma, şapeller, mutfak, yemekhane, çan kulesi, kütüphane ve öğrenci odaları gibi bölümler yer almaktadır. Bir çok dönem tamir görmesine rahmen, bugün tüm ihtişamıyla ayaktadır.

Manastır içerisinde Meryem Ana ve İsa‘nın doğumu ve mabede sunuluşları gibi bazı freksler de yer alıyor. Bunların dışında Hz. Adem ve Hz. Havva‘nın yasaklı elma sonucu cennetten kovulduğunu anlatan resimlerde bulunuyor.

Sümela Manastırı Efsanesi ve Tarihi

Efsaneye göre biri İstanbul’da diğeri Atina’da yaşayan iki keşiş rüyalarında Aziz Luka‘nın resmettiği Hz. Meryem ve Hz. İsa ikonasının uçarak bir dağa girdiğini görürler. Ardından Hz. Meryem’in “bana burada bir ev yapın” dediklerini işitirler.

Birbirlerinden haberdar olmayan bu iki keşiş, gördükleri rüyadan etkilenir ve yola düşmüşler. Trabzon’a geldiklerinde liman bölgesinde tesadüfen karşılaştıktan sonra, Hz. Meryem’inn onlara tarif ettiği Maçka Altındere Vadisindeki Karadağ‘a gidip Aziz Luka’nın ikonunu aramaya başlamışlardır.

Geceyi ormanda geçiren bu iki genç, sabah olduğunda kendilerini bir mağaranın önünde bulurlar. Mağaranın içine girdiklerinde Aziz Luka’nın resmettiği ikonayı karşılarında görürler. Buradaki mağarayı kilise dönüştüren keşişlerin, ölümlerine kadar burada yaşadıkları ve aynı anda öldükleri, ölümlerinden sonrada buranın manastıra dönüştürüldüğü rivayet edilir.

Sümela Manastırı’nın asıl ismi Meryem Ana Manastırı’dır. Sumela Rumcadaki ismidir. Trabzon Rum imparatorluğu III. Alexios döneminde bu eserlere katkıda bulunulmuş ve rivayetler arasında buranın kurucusunun III. Alexios olduğuna dair deliller gösterilmiştir.

Bizans döneminde hem manastır hemde keşiş yetiştiren eğitim yeri olan Sumela, tarihte yaşadığı saldırılar ve talanlardan sonra 1923’de ortaya çıkan nüfus mübadelesi sebebiyle içinde yaşayan keşişler manastırı terk etmek zorunda kalmışlar.

Sümela’nın anlamı nedir?

Sümela adını bulunduğu dağdan almıştır. Karadağlar Latince’de Orasmelas anlamına gelir. Zamanla Soumelas söylemine gelen bu söz, Sumela’ya hatta günümüzde de Sümela’ya dönüşmüştür.

Sümela Manastırı Belgeseli

Sümela Manastırı Gezi Rehberi

Sümela Manastırı 22 Eylül 2015 yılında ummalı bir restorasyon çalışmasına girmiş 18 mayıs 2019 tarihinde tekrar ziyarete açılmıştır. Ziyarete açılmıştır dedik ama tam anlamıyla değil. Bazı bölümlerde çalışmalar halen sürmekte.

Önceleri Sümela Manastır’ına çıkan kestirme bir patika yol vardı. Kaya düşme riski yüzünden artık kullanımına izin verilmiyor. Manastıra çıkış için artık dolmuş minibüsler kullanılıyor. 5 TL karşılığında size gidiş-dönüş bileti kesiyorlar. (bileti kaybetmeyin, dönüşte göstermeniz gerekiyor.)

3 kilometrelik tırmanış yaklaşık 20 dakika kadar sürüyor. Dolmuş yolculuğu Sümela’ya tırmanmak için merdivenlerin başında son buluyor. Tırmanmadan önce  karşınıza ilk Aya Varvara Kilisesi çıkıyor. Aya Varvara Kilisesi şimdiye kadar atıl durumdaydı ve 2017 yılında Kültür ve Turizm bakanlığınca restore ve rövele edilip ziyarete açıldı.

Ufak bir kilise ziyaretinden sonra sizi Manastıra çıkan 300-400 metrelik dik merdivenler bekliyor. Orta yaşa kadar problem olmaz ancak, orta yaş üstü olanlar için tırmanış bir hayli zorlu geçebilir.

Tırmanış sonrasında sizi Manastırın avlusu ve beraberinde muhteşem bir doğa manzarası karşılıyor. Restorasyon çalışmaları tamamen bitene kadar Sümela Manastırında şuan için görebileceğiniz tek yer burası. Görselde sol tarafta yer alan 100 basamaklı merdiven yapımı devam eden manastırı görebileceğiniz teras bölümüdür. Oradan öteye geçmeye izin verilmiyor.

Peki bu yazıyı neden manastır yapım aşamasındayken hazırladın? Restore bittiğinde bunca emek boşa gitmeyecek mi dediğinizi duyar gibiyim. Size nedenini söyleyeyim öyleyse.

Bende herkes gibi Sümela Manastırı açıldı 2 günde 400 bin ziyaretçi hucum etti gibi başlıklara kanıp ziyarete gittim. Ama karşılaştığım manzara ne yazık ki buydu. Allah’tan Müze Kart‘ım vardı da giremediğim yer için giriş ücreti ödemediğim için kendimi yalandan avuttum.

Fazla uzatmayayım; Bir yetkili ile görüşme fırsatı yakaladım. Biraz sohbet etme fırsatım oldu. Bırakın Manastırın içini, dışını bile yakından göremediğim için üzüldüğümü belirttim. Yetkili de;

” Sümela Manastır’ının bulunduğu üst bölgedeki kayalar sağlamlığını iyice yitirdi. Manastırın ziyarete açık olduğu dönemlerde zaman zaman minik taşların düştüğüne şahit olduğumuz için olası kazalara karşın Manastırı ziyarete kapatmak zorunda kaldık.

Gördüğün gibi buraya ulaşım hiç kolay olmuyor, araç yolu yok. Onca makine edevatı için teleferik sistemi kurduk. Yeni geliştirilen lazer sistemi ile tepede bulunan kayalara röntgen çekiyor, çatlakları özel bir sistemle kapatıp, eskisinden daha dayanıklı hale getiriyoruz. Şuan için sadece belirli çalışmaları bitirdik. ” deyip ayak üstü bir kaç dakika daha sohbet ettik.

Bu sohbetten anladığım kadarıyla şuan için ziyarete açık olan avlu kısmının üstünde yer alan kayalara müdahale edilebilmiş ve onarılmış durumda. Geri kalan, yani manastırın tam üstünde yer alan kayalara müdahale etmek gerçekten çok zor görünüyordu. Tahminimce kısım kısım ilerleyip, kısım kısım ziyarete açacaklar. Allah kolaylık versin diyelim.

İşin proje kısmını ve 4 yılda biten işi görünce “daha yolun yarısında bile değilsiniz” demek geldi içimden. Tahminim bu çalışmaların bitmesi en az 3-4 yıl daha sürecektir. Yani bu yazınında yürürlükten kalkması baya bir sürecektir.

Sümela Manastırı Yeme İçme

Sözde Sümela Manastırı ziyaretimizden sonra dolmuş ile tekrar aşağıya indik. Dolmuşların Manastıra hareket ettiği alanda yer alan tatlı bir işletmeyi video’da da göreceksiniz.

Maçka – Sülema yolu üzerinde de bu gibi dere kenarında restoranlar bulunmasa da yöresel yemekleri tadabileceğiniz pek çok mekan bulunuyor.

Turistlik alanlarda verilen hizmetlerin karşılığında alınan ücretleri az çok tahmin edebiliyorsunuzdur. Bu işletmede gündüz 13:00‘e kadar kahvaltı hizmeti, akşam 18:00‘e kadar da yeme içme hizmeti veriliyor. Kapanış saatleri kış mevsiminde daha erkene alınabiliyor.

Yöresel yemek yiyebileceğiniz Karadeniz sofrasında Mısır ekmeği, Trabzon tereyağı ve peyniri, kuymak ve kaygana ile bir demlik çayla kahvaltınızı yapabilirsiniz.

Sümela Manastırı Konaklama

Restoranın hemen karşısında bulunan günübirlik Bungalov ev kiralayan bir işletme bulunuyor. 2, 4 ve 6 kişi kapasiteli günübirlik bungolov ev kiralayabilir, Sümela manastırı manzarası ve doğasında unutamayacağınız bir macera yaşayabilirsiniz.